PageRank, Google tərəfindən istifadə olunan və əsasən veb saytlara gələn xarici bağlantıların keyfiyyətini qiymətləndirmək üçün yaradılmış bir alqoritmdir. PageRank alqoritmi Google-un qurucuları Larry Page və Sergey Brin tərəfindən Stanford Universitetində hazırlanmışdır.
Google-un keçmişdən bu günə qədər aktiv şəkildə istifadə etdiyi PageRank alqoritmi, bir veb-saytın aldığı keçidlərin (linklərin) sayını və keyfiyyətini təhlil edərək onların dəyərini qiymətləndirir. Bu sistemin əsas prinsipi odur ki, bir veb səhifəyə gələn keyfiyyətli keçidlərin sayı və dəqiqlliyi artdıqca həmin səhifənin PageRank dəyəri də yüksəlir.
Bu alqoritmə görə, xarici bağlantılar bir növ “səs” rolunu oynayır. Yüksək keyfiyyətli və nüfuzlu saytlardan alınan keçidlər, həmin keçidlərin yönləndirildiyi səhifənin etibarlılığını və etibarlılığını artırır. Çox sayda fərqli və yüksək keyfiyyətli saytlardan keçid alan veb səhifələrin PageRank göstəricisi yüksək olacaq və bu səhifələr Google tərəfindən daha vacib və etibarlı hesab ediləcək.
PageRank Necə İşləyir?
PageRank-in necə işlədiyini başa düşmək üçün aşağıdakı əsas prinsipləri nəzərdən keçirmək lazımdır:
📌Backlinklərin Rolu
Backlinklər, bir veb səhifədən digərinə verilən keçidlərdir. PageRank alqoritmi, bir səhifənin nə qədər çox və keyfiyyətli backlink aldığını nəzərə alır:
- Keyfiyyətli backlinklər: Yüksək nüfuzlu və etibarlı saytlardan gələn backlinklər daha çox dəyər ötürür.
Məsələn: Məşhur bir xəbər saytından və ya akademik mənbədən gələn keçidlər daha təsirlidir. - Keyfiyyətsiz backlinklər: Aşağı keyfiyyətli və spam xarakterli saytlardan gələn keçidlər PageRank-ə mənfi təsir göstərə bilər.
📌Keçidlərin Sayı və Keyfiyyəti
PageRank yalnız keçidlərin sayını deyil, onların keyfiyyətini də nəzərə alır:
- Əgər bir səhifədən çox sayda keçid verilirsə, PageRank bu keçidlər arasında bölünür.
- Daha az sayda keçid, hər biri üçün daha çox dəyər ötürür.
📌 Daxili Keçidlərin Təsiri
Daxili keçidlər (bir saytın daxilində səhifələr arasında olan keçidlər), PageRank-in paylanmasında mühüm rol oynayır:
- Əsas səhifələrə daha çox daxili keçidlər əlavə etməklə onların PageRank göstəricisini artırmaq mümkündür.
- Düzgün daxili keçid sistemi axtarış motorlarına saytınızın strukturunu daha yaxşı başa düşməyə kömək edir.
📌 Keçidlərin Yerləşdirilməsi
Keçidin yerləşdiyi yer də PageRank dəyərinə təsir edir:
- Əsas məzmunun daxilində yerləşən keçidlər daha çox dəyər ötürür.
- Yan paneldə (sidebar) və ya altbilgidə (footer) yerləşən keçidlər daha az dəyər daşıyır.
PageRank Skorunun Hesablanması
PageRank algoritması, veb səhifələrin internetdəki əlaqələrini təhlil edərək hər səhifənin dəyərini (skorunu) hesablamaq üçün istifadə olunan riyazi bir modeldir. Bu sistem, hər səhifənin aldığı keçidlər əsasında onların əhəmiyyətini müəyyən edir. Əsas məqamları sadə və aydın şəkildə izah edək.
Deyək ki, internetdə cəmi 5 veb səhifə mövcuddur: A, B, C, D və E. Əvvəlcə bütün səhifələr bərabər dəyərə sahib olur. Başlanğıc dəyər belə hesablanır:
Başlanğıc PageRank Skoru = 1 / Səhifələrin sayı
Bu nümunədə:
- Başlanğıc PageRank Skoru = 1 / 5 = 0.20
Yəni hər səhifənin başlanğıc PageRank skoru 0.20-dir.
PageRank Dəyərinin Paylanması
Səhifələr arasında keçidlər olduqda, başlanğıc dəyərlər bu keçidlər vasitəsilə paylanır. Məsələn:
- A Səhifəsinə Dəyər Ötürülməsi:
- B, C, D və E səhifələri birlikdə A səhifəsinə keçid verir.
- Hər səhifə öz dəyərinin tamamını A səhifəsinə ötürür:
- Hər səhifənin dəyəri: 0.20
- A səhifəsinə ötürülən ümumi PageRank: 0.20 x 4 = 0.80
- B Səhifəsinin Keçidləri:
- B səhifəsi həm A, həm də C səhifələrinə keçid verir.
- B səhifəsinin başlanğıc dəyəri 0.20 idi. Bu dəyər iki keçid arasında bərabər bölündüyü üçün hər bir keçidə:
- 0.20 / 2 = 0.10 ötürülür.
- Bu halda:
- A səhifəsinə ötürülən dəyər: 0.10
- C səhifəsinə ötürülən dəyər: 0.10
A Səhifəsinin Yenilənmiş PageRank Skoru
A səhifəsi digər səhifələrdən aldığı dəyərlər əsasında yenilənir. Toplam dəyər belə hesablanır:
- A səhifəsinə ötürülən PageRank dəyərləri:
- C-dən: 0.20
- D-dən: 0.20
- E-dən: 0.20
- B-dən: 0.10
- A-nın yenilənmiş skoru:
- PR(A) = 0.20 + 0.20 + 0.20 + 0.10 = 0.70
Nəticə
PageRank algoritması belə işləyir:
📌 Hər səhifənin dəyəri, ona keçid verən səhifələrdən asılıdır.
📌 Keçid sayı artdıqca, hər keçidə ötürülən dəyər azalır.
📌 Bu proses təkrarlanaraq hər səhifənin ümumi dəyəri (PageRank skoru) hesablanır.
Bu model veb səhifələrin əhəmiyyətini obyektiv şəkildə qiymətləndirmək üçün istifadə olunur və axtarış sistemlərinin əsas mexanizmlərindən biridir.
Daxili Keçid Sayısının PageRank-a Təsiri
Bir səhifədən çox sayda keçid verildikdə, hər keçid daha az dəyər alır. Bu, linklərin çoxluğunu PageRank-in təsirini azaldan əsas faktorlardan biri edir.
Buna görə də, bir səhifədən çıxan keçidlərin sayı nə qədər az olarsa, hər keçid üçün ötürülən PageRank dəyəri bir o qədər yüksək olar.
- Daha çox keyfiyyətli keçidlər daha yüksək PageRank dəyəri yaradır.
- Çox sayda keçid verən səhifələrdə hər keçidə ötürülən PageRank dəyəri azalır.
- Düzgün daxili keçid strukturu PageRank dəyərinin effektiv şəkildə paylanmasına kömək edir.
PageRank-in bu əsas prinsipləri, veb səhifələrin sıralamasında hələ də dolayısı ilə təsirli olan mühüm bir mexanizmdir. İndiki dövrdə PageRank Google tərəfindən birbaşa açıqlanmasa da, onun prinsipləri SEO strategiyalarında istifadə olunmağa davam edir.
PageRank-in Faydaları
- SEO-ya Təsiri
PageRank bir veb səhifənin axtarış nəticələrindəki sıralamasına birbaşa təsir edir. Daha yüksək PageRank, daha yaxşı sıralama deməkdir.
- Etibarlılıq Göstəricisi
Yüksək PageRank, axtarış motorlarına və istifadəçilərə bir səhifənin etibarlı və dəyərli olduğunu göstərir.
- Trafik Yaratmaq
PageRank dəyəri yüksək olan səhifələr daha çox istifadəçi cəlb edir və nəticədə daha çox trafik yaradır.
- Daxili Keçidləri Optimallaşdırın
- Əsas səhifələrə daha çox daxili keçidlər əlavə edin.
- Saytınızın strukturunu yaxşılaşdıraraq axtarış motorlarının səhifələrinizi daha yaxşı indeksləməsini təmin edin.
- Pis Keçidlərdən Qaçının
- Zəif keyfiyyətli və spam xarakterli saytlardan gələn keçidlər SEO-nuza mənfi təsir göstərə bilər.
- Qırıq Keçidləri Aradan Qaldırın
- Saytınızdakı işləməyən keçidləri mütəmadi olaraq yoxlayın və düzəldin. İşləməyən keçidlər link juice-un itirilməsinə səbəb ola bilər.
