PageRank nədir?

PageRank, Google tərəfindən istifadə olunan və əsasən veb-saytlara gələn xarici bağlantıların keyfiyyətini qiymətləndirmək üçün yaradılmış bir alqoritmdir. PageRank alqoritmi Google-un qurucuları Larry Page və Sergey Brin tərəfindən Stanford Universitetində hazırlanmışdır.

Google-un keçmişdən bu günə qədər aktiv şəkildə istifadə etdiyi PageRank alqoritmi, bir veb-saytın aldığı keçidlərin (linklərin) sayını və keyfiyyətini təhlil edərək onların dəyərini qiymətləndirir. Bu sistemin əsas prinsipi odur ki, bir veb səhifəyə gələn keyfiyyətli keçidlərin sayı və dəqiqlliyi artdıqca həmin səhifənin PageRank dəyəri də yüksəlir.

PageRank, Google-un bir veb səhifənin və ya saytın nüfuzunu (otoritetini) müəyyən etmək üçün istifadə etdiyi bir çox siqnaldan biridir. Bu alqoritmə görə, xarici bağlantılar bir növ “səs” rolunu oynayır. Yüksək keyfiyyətli və nüfuzlu saytlardan alınan keçidlər, həmin keçidlərin yönləndirildiyi səhifənin etibarlılığını və etibarlılığını artırır. Çox sayda fərqli və yüksək keyfiyyətli saytlardan keçid alan veb səhifələrin PageRank göstəricisi yüksək olacaq və bu səhifələr Google tərəfindən daha vacib və etibarlı hesab ediləcək.

PageRank Necə İşləyir?

PageRank-in necə işlədiyini başa düşmək üçün aşağıdakı əsas prinsipləri nəzərdən keçirmək lazımdır:

1. Backlinklərin Rolu

Backlinklər, bir veb səhifədən digərinə verilən keçidlərdir. PageRank alqoritmi, bir səhifənin nə qədər çox və keyfiyyətli backlink aldığını nəzərə alır:

• Keyfiyyətli backlinklər: Yüksək nüfuzlu və etibarlı saytlardan gələn backlinklər daha çox dəyər ötürür.
  Məsələn: Məşhur bir xəbər saytından və ya akademik mənbədən gələn keçidlər daha təsirlidir.
• Keyfiyyətsiz backlinklər: Aşağı keyfiyyətli və spam xarakterli saytlardan gələn keçidlər PageRank-ə mənfi təsir göstərə bilər.

2. Keçidlərin Sayı və Keyfiyyəti

PageRank yalnız keçidlərin sayını deyil, onların keyfiyyətini də nəzərə alır:

• Əgər bir səhifədən çox sayda keçid verilirsə, PageRank bu keçidlər arasında bölünür.
• Daha az sayda keçid, hər biri üçün daha çox dəyər ötürür.

3. Daxili Keçidlərin Təsiri

Daxili keçidlər (bir saytın daxilində səhifələr arasında olan keçidlər), PageRank-in paylanmasında mühüm rol oynayır:

• Əsas səhifələrə daha çox daxili keçidlər əlavə etməklə onların PageRank göstəricisini artırmaq mümkündür.
• Düzgün daxili keçid sistemi axtarış motorlarına saytınızın strukturunu daha yaxşı başa düşməyə kömək edir.

4. DoFollow və NoFollow Keçidlər

Keçidlərin ötürdüyü dəyər onların növündən asılıdır:

• DoFollow keçidlər: Bu tip keçidlər vasitəsilə PageRank tam ötürülür. Bu, SEO üçün daha təsirlidir.
• NoFollow keçidlər: Bu keçidlər link juice (keçid dəyəri) ötürmür. Google bu keçidləri nəzərə almır, lakin onlar istifadəçi trafiki yarada bilər.

5. Keçidlərin Yerləşdirilməsi

Keçidin yerləşdiyi yer də PageRank dəyərinə təsir edir:

• Əsas məzmunun daxilində yerləşən keçidlər daha çox dəyər ötürür.
• Yan paneldə (sidebar) və ya altbilgidə (footer) yerləşən keçidlər daha az dəyər daşıyır.

PageRank Skorunun Hesablanması

PageRank algoritması, bir veb səhifənin aldığı keçidlər əsasında dəyərini hesablamaq üçün xüsusi bir riyazi modeldən istifadə edir. Bu model, internetdəki bütün veb səhifələrin bir-biri ilə əlaqəsini təhlil edir və hər bir səhifənin başlanğıc PageRank skorunu təyin edir. Bu skoru müəyyənləşdirmək üçün bütün səhifələr arasında dəyər bölünür. Sadə şəkildə ifadə edək:

Başlanğıc PageRank Skoru Necə Təyin Olunur?

Deyək ki, internetdə cəmi 5 veb səhifə mövcuddur: A, B, C, D, və E. Bu səhifələrin hər biri əvvəlcə eyni PageRank skoruna malikdir. Başlanğıc skoru təyin etmək üçün hər səhifənin dəyəri belə bölünür:

java

Copy code

Başlanğıc PageRank = 1 / Səhifələrin sayı

Bu vəziyyətdə:

java

Copy code

Başlanğıc PageRank = 1 / 5 = 0.20

Yəni, bütün səhifələrin başlanğıc PageRank dəyəri 0.20 olaraq müəyyən edilir.

PageRank Dəyərinin Paylanması

Bu başlanğıc dəyərlər səhifələr arasında keçidlər vasitəsilə paylanır. Məsələn:

1. B, C, D və E səhifələri birlikdə A səhifəsinə keçid verir. Hər bir keçid öz PageRank dəyərinin tamamını A səhifəsinə ötürür.

Hər səhifənin başlanğıc dəyəri 0.20 olduğu üçün bu 4 səhifənin hamısı A səhifəsinə keçid verdikdə:
arduino
Copy code
A səhifəsinə ötürülən toplam PageRank = 0.20 * 4 = 0.80

1. Əgər B səhifəsi həm A, həm də C səhifələrinə keçid verirsə, B səhifəsinin dəyəri bu iki keçid arasında bölünür:

B səhifəsinin başlanğıc dəyəri 0.20 idi və 2 keçid arasında bölündüyü üçün hər keçidə ötürülən PageRank:
Copy code
0.20 / 2 = 0.10

• Bu halda:
  • A səhifəsinə ötürülən PageRank: 0.10
  • C səhifəsinə ötürülən PageRank: 0.10

Beləliklə, A səhifəsinin yenilənmiş PageRank dəyəri:
scss
Copy code
PR(A) = 0.20 (C-dən) + 0.20 (D-dən) + 0.20 (E-dən) + 0.10 (B-dən)

PR(A) = 0.70

1. Hesablamaların Təsviri

PageRank dəyəri səhifələr arasında necə paylanır? Bu, səhifədən çıxan keçidlərin sayı ilə birbaşa əlaqəlidir. Daha çox keçid varsa, hər bir keçidə daha az dəyər ötürülür.

Məsələn:

C səhifəsi, başlanğıc PageRank dəyəri olan 0.20 ilə 2 fərqli səhifəyə keçid verir:
bash
Copy code
Hər keçid üçün PageRank = 0.20 / 2 = 0.10

Əgər C səhifəsi 3 səhifəyə keçid versə:
bash
Copy code
Hər keçid üçün PageRank = 0.20 / 3 = 0.066

PageRank Formulu və Hesablamaların Təfərrüatı

PageRank hesablamalarını ümumi formul ilə göstərək:

scss

Copy code

PR(A) = PR(B) / OL(B) + PR(C) / OL(C) + PR(D) / OL(D) + …

Burada:

• PR(A): A səhifəsinin PageRank dəyəri.
• PR(B): B səhifəsindən gələn PageRank dəyəri.
• OL(B): B səhifəsindən çıxan keçidlərin sayı.

Məsələn:

Əgər B, C, D və E səhifələrinin hər biri A səhifəsinə keçid verirsə:

• B səhifəsi: PageRank = 0.20, 2 keçidə bölünür (OL=2).
• C, D və E səhifələri: PageRank = 0.20, hər birində yalnız 1 keçid var (OL=1).

A səhifəsi üçün hesablamalar belə olacaq:

scss

Copy code

PR(A) = PR(B)/2 + PR(C)/1 + PR(D)/1 + PR(E)/1

PR(A) = 0.10 + 0.20 + 0.20 + 0.20

PR(A) = 0.70

Keçid Sayısının PageRank-a Təsiri

Bir səhifədən çox sayda keçid verildikdə, hər keçid daha az dəyər alır. Bu, linklərin çoxluğunu PageRank-in təsirini azaldan əsas faktorlardan biri edir.

Məsələn:

Əgər bir səhifənin PageRank dəyəri 0.20-dirsə və səhifə 2 keçid verir:
bash
Copy code
Hər keçid üçün PageRank = 0.20 / 2 = 0.10

Əgər həmin səhifə 3 keçid verirsə:
bash
Copy code
Hər keçid üçün PageRank = 0.20 / 3 ≈ 0.066

Buna görə də, bir səhifədən çıxan keçidlərin sayı nə qədər az olarsa, hər keçid üçün ötürülən PageRank dəyəri bir o qədər yüksək olar.

PageRank-in hesablanması, veb səhifələrin aldığı keçidlərin sayına, keyfiyyətinə və bu keçidlərin ötürdüyü dəyərin necə bölündüyünə əsaslanır. Hesablamalar göstərir ki:

• Daha çox keyfiyyətli keçidlər daha yüksək PageRank dəyəri yaradır.
• Çox sayda keçid verən səhifələrdə hər keçidə ötürülən PageRank dəyəri azalır.
• Düzgün daxili keçid strukturu PageRank dəyərinin effektiv şəkildə paylanmasına kömək edir.

PageRank-in bu əsas prinsipləri, veb səhifələrin sıralamasında hələ də dolayısı ilə təsirli olan mühüm bir mexanizmdir. İndiki dövrdə PageRank Google tərəfindən birbaşa açıqlanmasa da, onun prinsipləri SEO strategiyalarında istifadə olunmağa davam edir.

PageRank-in Faydaları

1. SEO-ya Təsiri

PageRank bir veb səhifənin axtarış nəticələrindəki sıralamasına birbaşa təsir edir. Daha yüksək PageRank, daha yaxşı sıralama deməkdir.

2. Etibarlılıq Göstəricisi

Yüksək PageRank, axtarış motorlarına və istifadəçilərə bir səhifənin etibarlı və dəyərli olduğunu göstərir.

3. Trafik Yaratmaq

PageRank dəyəri yüksək olan səhifələr daha çox istifadəçi cəlb edir və nəticədə daha çox trafik yaradır.

4. Daxili SEO Təkmilləşdirilməsi

Düzgün daxili keçid sistemi ilə saytınızdakı əsas səhifələrə daha çox dəyər ötürə və onların axtarış nəticələrində daha yaxşı görünməsini təmin edə bilərsiniz.

PageRank Strategiyaları

PageRank-dən maksimum fayda əldə etmək üçün aşağıdakı addımları yerinə yetirmək lazımdır:

1. Yüksək Keyfiyyətli Backlinklər Əldə Edin

• Tanınmış və nüfuzlu saytlardan backlinklər almağa çalışın.
• Spam xarakterli və keyfiyyətsiz keçidlərdən çəkinin.

2. Daxili Keçidləri Optimallaşdırın

• Əsas səhifələrə daha çox daxili keçidlər əlavə edin.
• Saytınızın strukturunu yaxşılaşdıraraq axtarış motorlarının səhifələrinizi daha yaxşı indeksləməsini təmin edin.

3. NoFollow Keçidlərdən Düzgün İstifadə Edin

• Sponsorlu məzmun və reklam keçidləri üçün NoFollow atributunu istifadə edin.
• SEO məqsədli keçidlərdə əsasən DoFollow atributundan istifadə edin.

4. Pis Keçidlərdən Qaçının

• Zəif keyfiyyətli və spam xarakterli saytlardan gələn keçidlər SEO-nuza mənfi təsir göstərə bilər.

5. Qırıq Keçidləri Aradan Qaldırın

• Saytınızdakı işləməyən keçidləri mütəmadi olaraq yoxlayın və düzəldin. İşləməyən keçidlər link juice-un itirilməsinə səbəb ola bilər.

PageRank-in Zəif Tərəfləri

1. Yalnız Backlinklərə Fokuslanır

PageRank əsasən backlinklərə diqqət edir və məzmun keyfiyyətini, istifadəçi təcrübəsini birbaşa nəzərə almır.

2. Manipulyasiyaya Açıqdır

Bir çox sayt PageRank-i manipulyasiya etmək üçün spam keçidlərdən istifadə edib. Bu, Google-un əlavə alqoritmlər hazırlamasına səbəb olub.

3. Müasir SEO Tələblərinə Uyğunluq

Google-un müasir alqoritmlərində məzmun keyfiyyəti, mobil uyğunluq, istifadəçi təcrübəsi kimi amillər də sıralamada böyük rol oynayır.

PageRank və Müasir SEO

Google artıq PageRank göstəricisini birbaşa paylaşmır, lakin onun prinsipləri hələ də SEO üçün vacibdir. Müasir SEO-da PageRank-dən əlavə məzmun keyfiyyəti, istifadəçi təcrübəsi, mobil uyğunluq, səhifə yükləmə sürəti kimi amillərə də diqqət yetirilməlidir.

Sadə İzah: PageRank-i Necə Başa Düşməliyik?

PageRank-i belə təsəvvür edin:

• Hər keçid bir etimad siqnalıdır.
• Yüksək keyfiyyətli saytların keçidləri daha çox dəyər ötürür.
• Bir səhifədə çox keçid varsa, hər birinin ötürdüyü dəyər azalır.

PageRank, Google-un veb səhifələri sıralamaq üçün istifadə etdiyi tarixi bir alqoritmdir. SEO-nun başlanğıcında mühüm rol oynayan bu sistem hələ də əsas prinsipləri ilə aktualdır. Yüksək keyfiyyətli backlinklər əldə etmək, düzgün daxili keçidlər qurmaq və spam keçidlərdən uzaq durmaqla saytınızın PageRank dəyərini artıraraq daha yaxşı SEO nəticələri əldə edə bilərsiniz. Sadə dillə desək, PageRank saytınızın internetdəki “etibarlılıq səviyyəsidir” və bu səviyyəni artırmaq SEO strategiyanızın uğurunda vacibdir.

PageRank Algoritması və Nofollow

2005-ci ildə Google, HTML elementləri üçün rel=”nofollow” atributunu təqdim etdi. Bu atribut sayt idarəçilərinə, hansı keçidlərin axtarış motorları tərəfindən izlənəcəyini və ya izlənməyəcəyini müəyyən etmək imkanı verdi. Bu, veb sayt idarəçilərinə səhifələrindəki keçidlər vasitəsilə axtarış motorlarına birbaşa direktivlər göndərməyə imkan yaradan mühüm yenilik idi.

Nofollow Etiketinin Məqsədi

Nofollow etiketi, səhifədə əlavə olunan keçidin axtarış motorları tərəfindən izlənilməməsini təmin etmək üçün istifadə olunur. Bu, əsasən aşağıdakı hallarda tətbiq olunur:

1. Reklam keçidləri: Sponsorlu və ya pullu məzmun keçidləri üçün.
2. Etibarsız mənbələr: Keyfiyyətsiz və ya spam xarakterli keçidlərin təsirini azaltmaq üçün.
3. Yersiz daxili keçidlər: Səhifədəki əhəmiyyətsiz və ya texniki keçidlərin PageRank axınına təsir etməməsi üçün.

Nofollow etiketi əlavə olunan keçidlər vasitəsilə PageRank axını olmur. Axtarış motorları bu tip keçidləri “izləməmək” direktivi kimi qəbul edir və həmin keçidlər vasitəsilə hədəf URL-ə PageRank ötürmür.