HTTP, internetdə məlumat göndərmək və qəbul etmək üçün istifadə olunan bir qaydalar toplusudur və “Hyper Text Transfer Protocol” mənasını verir. Bu protokol sayəsində kompüterlər bir-biri ilə əlaqə quraraq məlumatları ötürə bilir. HTTP-nin işləmə prinsipi məktub göndərməyə bənzəyir: kompüteriniz vebsayta daxil olmaq istədikdə serverə sorğu göndərir, server isə cavab olaraq həmin vebsaytın məlumatlarını sizə göndərir. Beləliklə, HTTP internetdə səhifələrə daxil olmağımızı və məlumat əldə etməyimizi asanlaşdıran bir mexanizmdir.
HTTP Status Kodları nə zaman görünür?
HTTP Status Kodları, biz internetdə bir vebsayta daxil olmaq istədikdə və ya müəyyən bir məlumatı soruşduqda arxa planda avtomatik olaraq işləyir. Bu kodlar, serverin bizə verdiyi cavabın vəziyyətini göstərir. Bir vebsayta daxil olduğunuz zaman server, HTTP status kodu göndərir ki, həmin səhifənin mövcud olub-olmadığını və ya düzgün yüklənib-yüklənmədiyini göstərə bilsin. Əgər hər şey normaldırsa, status kodları arxa planda işləyir və bizə göstərilmir. Məsələn, səhifə uğurla yüklənirsə, “200” kodu server tərəfindən göndərilir, lakin bu kod istifadəçiyə görünməz.
Lakin səhv baş verdikdə, bu kodlar birbaşa ekranda görünə bilər. Məsələn, “404 səhv” kodu ekranda görünsə, bu, həmin səhifənin mövcud olmadığını bildirir. Eyni qaydada, “500” kimi kodlar isə serverdə bir problem olduğunu göstərir. Bu status kodları istifadəçiyə baş verən problemi anlamağa və nəyin səhv getdiyini görməyə kömək edir. Məsələn, əgər səhifə tapılmadısa, istifadəçi “404 səhv” mesajını görə bilər və bunun səhifənin silinməsi və ya yerinin dəyişməsi ilə əlaqəli olduğunu anlaya bilər.
Beləliklə, HTTP Status Kodları adətən arxa planda işləyir, lakin hər hansı bir problem və ya səhv baş verdikdə istifadəçiyə məlumat verir. Bu, internetin daha etibarlı və məlumatlı şəkildə istifadə olunmasına kömək edir, çünki istifadəçi hansı səhvin baş verdiyini və onun haradan qaynaqlandığını bilə bilir.
HTTP Status Kodlarının Mənaları
HTTP status kodları, internetdə bir səhifəyə daxil olmaq və ya sorğu göndərmək istədiyimiz zaman serverdən aldığımız xüsusi mesajlardır. Bu kodlar beş əsas kateqoriyaya bölünür və hər birinin fərqli mənası var. Gəlin hər bir kateqoriyanı sadə dillə izah edək:
1xx: Məlumat Kodları
1xx kodları sorğunun server tərəfindən qəbul edildiyini bildirir. Yəni, istifadəçinin göndərdiyi sorğu serverə çatıb, lakin hələ tam cavablanmayıb. Bu kodlar yalnız prosesin davam etdiyini göstərir və əlavə məlumat vermir.
✅ 2xx: Uğurlu Cavab Kodları
2xx kodları, istifadəçinin göndərdiyi sorğunun server tərəfindən uğurla qəbul edildiyini və düzgün şəkildə cavablandırıldığını bildirir. Məsələn, “200 OK” kodu, səhifənin uğurla yükləndiyini və heç bir problem olmadığını göstərir.
🔄 3xx: Yönləndirmə Kodları
3xx kodları, istifadəçinin daxil olmaq istədiyi səhifənin başqa bir yerə köçürüldüyünü göstərir. Bu kodlar, istifadəçiyə köhnə səhifəyə deyil, yeni yerinə yönləndirildiyini bildirir. Məsələn, “301” kodu səhifənin daimi olaraq yeni bir ünvana köçürüldüyünü göstərir.
❌ 4xx: İstifadəçi Səhvi Kodları
4xx kodları, istifadəçi tərəfindən edilən sorğunun düzgün olmadığını və ya səhv bir səhifəyə müraciət edildiyini göstərir. Məsələn, “404 Not Found” kodu, istifadəçinin daxil olmaq istədiyi səhifənin serverdə tapılmadığını bildirir. Bu, səhifənin silindiyini və ya URL-də səhv olduğunda görünən bir xəta mesajıdır.
🚫 5xx: Server Səhvi Kodları
5xx kodları, istifadəçinin sorğusunun serverə çatdığını, lakin serverdə baş verən texniki problemlər səbəbindən cavab verə bilmədiyini bildirir. Məsələn, “500 Internal Server Error” kodu serverin daxili bir problem yaşadığını və istifadəçinin sorğusunu yerinə yetirə bilmədiyini göstərir. Bu kimi kodlar serverdəki problemləri işarə edir və bir müddət sonra yenidən cəhd edilməsini tövsiyə edir.
Bu kodlar sayəsində istifadəçilər internetdə sorğularının necə getdiyini və baş verən problemlərin haradan qaynaqlandığını daha yaxşı anlaya bilirlər.
HTTP Status Kodlarının Mənaları – Sadə Dildə
HTTP status kodları, internetdə bir səhifəyə daxil olmaq və ya məlumat axtararkən arxa planda işləyən mesajlardır. Bunlar bizə sorğunun uğurlu olub-olmadığını və ya hər hansı bir problem baş verdiyini göstərir. Bu kodları sadə dillə izah edək:
1xx: Məlumat Verən Kodlar
- 100: İstifadəçinin sorğusu server tərəfindən qəbul edilib və emala hazırdır.
- 101: İstifadəçi serverdən protokolu dəyişməyi istəyir və server bu dəyişikliyi təsdiqləyib.
- 103: Məlumatlar hazırdır və istifadəçiyə göstəriləcək.
2xx: Uğurlu Kodlar
- 200: İstifadəçinin sorğusu uğurla alınıb və server tərəfindən cavab verilib.
- 201: Sorğu server tərəfindən tamamlanıb və nəticəsi hazırdır.
- 202: Sorğu qəbul edilib, lakin hələ növbədədir.
- 203: Məlumat uğurla göndərilib, lakin dəyişiklik edilib.
- 204: Sorğu uğurla yerinə yetirilib, lakin heç bir məzmun qaytarılmayacaq.
3xx: Yönləndirmə Kodları
- 300: Bir neçə seçim var, istifadəçi uyğun səhifəni seçməlidir.
- 301: Səhifə daimi olaraq başqa bir yerə köçüb.
- 302: Səhifə müvəqqəti olaraq başqa yerə köçüb.
- 303: Səhifəyə POST əvəzinə GET ilə daxil olmaq lazımdır.
- 304: Keşdəki məlumat dəyişməyib, səhifə təzələnmir.
4xx: İstifadəçi Səhv Kodları
- 400: Sorğu səhvdir və server bunu qəbul edə bilmir.
- 401: Məlumatı görmək üçün giriş icazəsi yoxdur.
- 403: Səhifə qadağandır, girişə icazə verilmir.
- 404: Axtardığınız səhifə tapılmadı.
- 405: Sorğu üsulu səhvdir, bu səhifə belə bir əməliyyatı qəbul etmir.
- 406: Server məlumatları istifadəçiyə uyğun formatda göndərə bilmir.
- 407: Giriş icazəsi tələb olunur.
- 408: Sorğu cavablandırılmadan vaxt bitdi.
- 409: Sorğudakı məlumatlar uyğun gəlmir.
- 410: Səhifə qalıcı olaraq silinib və tapılmır.
- 411: Məlumatın uzunluğu düzgün göstərilməyib.
- 413: Sorğu çox böyükdür və işlənə bilmir.
- 414: URL çox uzun olduğu üçün server səhv verir.
- 415: Server uyğun formatda olmayan məlumatları qəbul etmir.
- 429: Çoxlu sorğular göndərilib, server bir müddət fasilə tələb edir.
5xx: Server Səhv Kodları
- 500: Serverdə daxili bir problem var.
- 501: Server sorğunu emal edə bilmir.
- 502: Serverlər arasında problem var və sorğu düzgün çatmır.
- 503: Server müvəqqəti olaraq əlçatmazdır, yenidən cəhd etmək lazımdır.
Bu kodlar internetdə istifadəçilərə və serverə hansı hallarda problem olduğunu göstərir. SEO işlərində də bu kodlara diqqət etmək vacibdir, çünki səhvlər saytın performansına təsir edə bilər.
