404 xətası nədir?

HTTP 404 xətası, internetdə axtarış edən istifadəçilərin tez-tez qarşılaşdığı və sayt sahiblərinin xüsusilə diqqət etməli olduğu bir problemli haldır. Bu xəta mesajı, istifadəçinin istədiyi səhifənin serverdə mövcud olmadığını göstərir. Əslində, istifadəçi serverə uğurla qoşulur, lakin tələb olunan məzmun serverdə tapılmır və nəticədə istifadəçi istəyinə çatmır. Bu həm istifadəçi təcrübəsini mənfi təsir edir, həm də saytın ümumi etibarlılığına zərər verir.

404 səhifəsi göstərildikdə istifadəçi “Səhifə tapılmadı” və ya “Page not found” kimi mesajlarla qarşılaşır. Bu, sadəcə səhv bir linkə yönləndirildikdə deyil, həm də URL-də kiçik yazım xətası baş verdikdə və ya səhifənin mövcudluğu ləğv edildikdə baş verə bilər. Belə hallar istifadəçini əsəbiləşdirə bilər və həmin saytdan çıxmağı düşünməsinə səbəb ola bilər. Buna görə də, 404 səhifələrini azaltmaq və istifadəçiləri səhv etmədən doğru məzmuna yönləndirmək saytın uğurlu fəaliyyəti üçün vacibdir.

404 Xətasının Əsas Səbəbləri

404 xətasının yaranması bir sıra texniki və ya idarəetmə səbəblərindən qaynaqlana bilər. Bu səbəbləri ətraflı şəkildə nəzərdən keçirək:

1. Faylların Serverdə Yanlış Qovluğa Köçürülməsi və ya Natamam Köçürülməsi: Saytın yenilənməsi zamanı səhifələrin və ya faylların düzgün qovluğa yüklənməməsi, natamam və ya səhv yerləşdirilməsi bu xətaya səbəb ola bilər. Bu da həmin səhifəyə yönələn istifadəçilərin səhifəni tapa bilməməsinə səbəb olur.
2. Axtarılan Səhifənin Silinməsi: Sayt administratorları, bəzən artıq köhnəlmiş və ya ehtiyac olmadığı düşünüldüyü üçün bəzi səhifələri silə bilərlər. Lakin bu səhifələr başqa yerlərdən bağlantılar alıbsa, həmin linki tıklayan istifadəçilər 404 xətası ilə qarşılaşacaq.
3. Axtarış Zamanı Edilən Orfoqrafik Səhvlər: İstifadəçilərin URL-də yazdıqları kiçik bir yazım səhvi belə onları mövcud olmayan səhifələrə yönləndirə bilər. Bu vəziyyətdə səhifənin adı doğru yazılmadığı üçün axtarış motoru səhifəni tapmır və 404 xətası ilə cavab verir.
4. Səhifənin Müvəqqəti Baxımda Olması və ya İşləməməsi: Saytda müəyyən texniki işlər aparıldıqda və ya yenilənmə vaxtı gəldikdə səhifələrə giriş müvəqqəti olaraq məhdudlaşdırıla bilər. Bu cür vəziyyətlərdə istifadəçilər 404 səhifəsi ilə qarşılaşa bilərlər, bu da onlara səhifənin mövcud olmadığını düşündürə bilər.
5. Fayl Adının Dəyişdirilməsi və ya URL-nin Yenidən Qurulması: Bəzi hallarda sayt administratorları fayl adlarını dəyişə və ya səhifələrin URL-lərini yeniləyə bilər. Əgər köhnə URL-lər yeni URL-lərə yönləndirilmirsə, istifadəçilər köhnə linklərlə səhifəni tapa bilməz və nəticədə 404 səhifəsi ilə qarşılaşar.
6. Yanlış Daxili və Xarici Keçidlər: Sayt daxilində səhifələr arasında əlaqələndirmə düzgün qurulmazsa, istifadəçilər səhv səhifələrə yönləndirilə bilər. Eyni zamanda, digər saytlardan verilən keçidlər səhv olduqda da bu problem yarana bilər.

404 Xətasının SEO və İstifadəçi Təcrübəsinə Təsiri

404 səhifələrinin çox olması saytın SEO-suna mənfi təsir göstərir. Axtarış motorları, istifadəçiləri qeyri-mövcud səhifələrə yönləndirən veb-saytları yaxşı qiymətləndirmir və bunun nəticəsində saytın sıralanmasında düşüş müşahidə edilə bilər. Bu, istifadəçilərin saytdan tez çıxmasına səbəb olur, bu da “bounce rate” olaraq bilinən göstəricinin yüksəlməsinə səbəb olur. Bu səbəbdən, 404 səhifələri vaxtında tapılmalı və uyğun şəkildə həll edilməlidir.

404 səhifələrinin düzgün idarə olunması həmçinin istifadəçi təcrübəsini də yaxşılaşdırır. Saytınızda axtarış edən və istədiyi səhifəyə çatmayan bir istifadəçi çox güman ki, məmnun qalmayacaq və saytdan çıxacaq. Bunun qarşısını almaq üçün hər bir 404 səhifəsi üçün yönləndirici səhifə yarada bilər və istifadəçiyə ən yaxın məzmunu göstərə bilərsiniz.

404 Xətalarını Azaltmaq üçün Effektiv Həll Yolları

404 xətalarını azaltmaq üçün bir neçə praktik yanaşma mövcuddur. Bunlara riayət etməklə saytın SEO performansını qorumaq və istifadəçi məmnuniyyətini artırmaq mümkündür:

1. Daima Yenilənmə: Saytın yenilənməsi zamanı bütün linkləri və daxili keçidləri yoxlamaq vacibdir. Hər hansı bir yenilənmə və ya fayl adı dəyişdirildikdə, köhnə linklər yenilənməli və ya yeni URL-lərə yönləndirilməlidir.
2. 301 Yönləndirmə ilə Həll: Silinmiş və ya köçürülmüş səhifələri uyğun məzmunlu digər səhifələrə 301 yönləndirmə vasitəsilə yönləndirmək, istifadəçilərin səhifəyə çatma ehtimalını artırır.
3. URL-lərin Təftişi və Mütəmadi Nəzarət: Sayt daxilindəki bütün keçidləri mütəmadi olaraq yoxlamaq və səhvləri aradan qaldırmaq, 404 səhifələrinin yaranmasının qarşısını almağa kömək edir. Xüsusilə, sayt böyüdükcə yeni səhifələrin keçidlərinin düzgün işlədiyinə əmin olmaq vacibdir.
4. 404 Səhifələrini Yaradıcı Şəkildə Dizayn Etmək: 404 səhifəsini istifadəçi üçün yönləndirici bir səhifəyə çevirmək, istifadəçilərin yenidən saytda qalmasını təmin edə bilər. Misal üçün, 404 səhifəsinə birbaşa ana səhifəyə və ya populyar səhifələrə yönləndirici linklər əlavə edə bilərsiniz.

Nəticə olaraq, 404 xətaları saytdakı təcrübəni artırmaq və SEO performansını qorumaq üçün vacib bir göstəricidir. Sayt daxilindəki 404 səhifələrinin sayını azaltmaqla, həm axtarış motorlarının saytı daha yaxşı indeksləməsinə kömək edir, həm də istifadəçilərin axtardıqları məlumatlara daha sürətli çatmasını təmin edə bilərsiniz. Beləliklə, 404 səhifələrinin minimuma endirilməsi həm SEO strategiyaları, həm də istifadəçi məmnuniyyəti üçün mühüm rol oynayır.

HTTP 404 Xətasını Necə Həll Etmək Olar?

404 xətası, istifadəçilərin axtardıqları səhifəyə çatmamalarına və saytın ümumi istifadəçi təcrübəsinin azalmasına səbəb ola biləcək bir problemdir. Aşağıda 404 səhvlərini idarə etmək və həll etmək üçün ətraflı yollar təqdim edirəm:

1. 301 Yönləndirmədən İstifadə Edin: Müvəqqəti kampaniya səhifələri və ya artıq ehtiyac olmayan səhifələri sildiyiniz zaman, bu səhifələrə yönləndirən bağlantılar axtarış motorları tərəfindən indekslənmiş ola bilər və istifadəçilər həmin linkləri tıkladığında 404 səhvi ilə qarşılaşa bilərlər. Bu problemi həll etmək üçün silinən səhifələri əlaqəli və müvafiq bir səhifəyə daimi olaraq yönləndirmək məqsədilə 301 yönləndirməsindən istifadə etməlisiniz. Məsələn, silinmiş bir məhsul səhifəsini eyni kateqoriyadan başqa bir məhsul səhifəsinə və ya ümumi məhsullar səhifəsinə yönləndirə bilərsiniz. Bu həm istifadəçi təcrübəsini yaxşılaşdırır, həm də SEO baxımından daha güclü bir nəticə verir.
2. 302 Yönləndirmə ilə Müvəqqəti Keçid: Bir səhifəni qısa müddətlik deaktiv edib, daha sonra yenidən aktiv etməyi düşünürsünüzsə, bu zaman 302 yönləndirmə daha uyğun seçim olacaq. Bu yönləndirmə ilə səhifəni müvəqqəti olaraq başqa bir uyğun səhifəyə yönləndirə bilərsiniz. 302 yönləndirmə istifadəçilərin səhifəyə daxil olmasını təmin edir və səhifənin dəyərinin azalmasının qarşısını alır. Saytınıza yenidən trafik cəlb etmək istədiyiniz zaman səhifəni yenidən aktiv edərək əvvəlki kimi işlək vəziyyətə gətirə bilərsiniz.
3. Yanlış Linklərin Yenilənməsi və Düzəldilməsi: Saytınıza digər saytlardan verilən linklər düzgün olmadıqda da 404 səhvləri yarana bilər. Bunu həll etmək üçün, həmin səhifələri işlək vəziyyətə gətirə və ya səhv linkləri uyğun səhifələrə yönləndirə bilərsiniz. Misal üçün, digər sayt sizin səhifənizə yanlış URL ilə keçid veribsə, həmin saytlara müraciət edərək linkin düzgün olduğunu yoxlamalarını istəyə bilərsiniz. Bununla belə, xarici linkləri idarə etmək hər zaman asan deyil, buna görə də 301 yönləndirmə burada ideal həll ola bilər.
4. Daxili Keçidlərin (Linklərin) Yoxlanması: Sayt daxilindəki menyular, mətnlər və digər səhifələrdən verilən linklər diqqətlə yoxlanılmalıdır. Bəzən məzmun və ya menyular daxilində yerləşdirilən keçidlər yanlış yazıldığında və ya URL dəyişdiyində 404 səhvləri yarana bilər. Bu problemi həll etmək üçün saytınızdakı bütün daxili keçidləri yoxlayın və səhifələr arasında düzgün bağlantıların təmin olunduğundan əmin olun. Misal üçün, hər hansı bir məhsul səhifəsi artıq mövcud deyilsə, həmin səhifəyə aid linkləri eyni kateqoriyadakı digər məhsul səhifələrinə yönləndirə bilərsiniz.
5. Link Yoxlama Alətlərindən Mütəmadi İstifadə: Saytınızdakı linklərin düzgün işlədiyini davamlı olaraq yoxlamaq üçün müntəzəm olaraq link təftişi alətlərindən istifadə etməyiniz tövsiyə olunur. Xüsusilə geniş və çox səhifəli saytlarda zamanla səhvlər yaranması mümkündür və bu səhvləri aradan qaldırmaq üçün “Broken Link Checker,” “Ahrefs,” “Screaming Frog” kimi vasitələrdən istifadə edə bilərsiniz. Bu alətlər 404 xətalarını tez bir zamanda müəyyən etməyə və problemləri həll etməyə imkan verir.
6. Özəlləşdirilmiş 404 Səhifəsi Yaratmaq: Bəzən bütün tədbirlərə baxmayaraq, istifadəçilər hələ də 404 səhifəsinə rast gələ bilərlər. Bu səbəbdən istifadəçilərin axtardığı məzmuna bənzər bir səhifəyə keçmələrinə kömək edən, saytın əsas menyusuna və ya axtarış qutusuna daxil olmağı asanlaşdıran bir özəlləşdirilmiş 404 səhifəsi yaratmaq vacibdir. Özəlləşdirilmiş 404 səhifəsi istifadəçilərin saytda daha çox vaxt keçirmələrinə və saytdan çıxmamaqlarına kömək edə bilər.
7. XML Sitemap Yenilənməsi: Sayt xəritənizi (sitemap.xml) mütəmadi olaraq yeniləmək də 404 səhvlərini azaltmağa kömək edir. Bu, axtarış motorlarına saytınızdakı mövcud səhifələri daha yaxşı indeksləməyə imkan verir və səhifə silindiyi zaman avtomatik olaraq axtarış motorlarına bu barədə məlumat verir.

Bu addımlar HTTP 404 xətalarının yaratdığı potensial problemləri minimuma endirməyə və istifadəçi təcrübəsini yaxşılaşdırmağa kömək edəcəkdir. Bu metodlar sayəsində həm saytınızın axtarış nəticələrində reytinqini qorumaq, həm də istifadəçilərə daha yaxşı bir təcrübə təqdim etmək mümkün olacaqdır.

404 Xətalarını Necə Aşkar Etmək Olar?

404 xətalarının səbəbləri və həlli yollarını anladıqdan sonra, növbəti addım bu xətaları düzgün şəkildə necə aşkar edəcəyimizi öyrənməkdir. SEO baxımından 404 xətalarının aşkarlanması və həlli vacibdir, çünki bu xətalar istifadəçilərin saytınızı tərk etməsinə səbəb ola bilər. Xüsusilə geniş vebsaytlarda çoxlu sayda səhifə olduğu üçün 404 xətalarını aşkar etmək çətin ola bilər. Bu növ xətaların effektiv şəkildə tapılması üçün Google tərəfindən təqdim olunan bəzi vasitələrdən istifadə etmək faydalıdır:

1. Google Analytics ilə 404 Xətalarının Aşkarlanması: Google Analytics, saytınızda mövcud olan 404 səhvlərini təhlil etmək üçün güclü bir vasitədir. Google Analytics-in “Davranış” bölməsində 404 səhifələrə yönələn trafiki izləyə bilərsiniz. Bu analizlər sayəsində hansı səhifələrin səhv yönləndirmələr nəticəsində 404 səhvinə səbəb olduğunu və hansı səhifələrin ziyarətçilər tərəfindən ən çox ziyarət edildiyini asanlıqla görə bilərsiniz. Bu metod, minlərlə səhifə arasında vaxt sərf etmədən səhv linkləri aşkar etməyə imkan yaradır.
2. Google Search Console (Axtarış Konsolu) ilə 404 Xətalarının Tapılması: Google Search Console, saytınızdakı texniki xətaları aşkar etmək üçün nəzərdə tutulmuş güclü bir vasitədir. Search Console-un “Səhifələr” bölməsinə daxil olaraq, 404 xətalarını verən səhifələrin siyahısını görə bilərsiniz. Bu alət vasitəsilə saytınızdakı bütün URL-ləri təhlil edə və 404 səhvinə səbəb olan səhifələri asanlıqla aşkar edə bilərsiniz. Bu siyahını optimallaşdırmaq və səhv linkləri düzəltməklə saytınızdakı 404 xətalarını minimuma endirə bilərsiniz.
3. Kənar Alətlərdən İstifadə: Google-un təqdim etdiyi vasitələrə əlavə olaraq, digər onlayn SEO alətlərindən də istifadə edərək 404 səhvlərini müəyyən edə bilərsiniz. Screaming Frog, Ahrefs, və SEMrush kimi alətlər vebsaytınızda mövcud olan 404 xətalarını təhlil etmək üçün istifadə olunur. Bu alətlər səhifələrinizin URL-lərini tarayaraq həm daxili, həm də xarici keçidlərdəki 404 səhvlərini tapır və sizə hesabat verir.
4. Səhifə Xəritəsi (Sitemap) Yoxlaması: Saytınızda Sitemap.xml faylını mütəmadi olaraq yeniləyərək, bütün səhifələrinizin axtarış motorları tərəfindən düzgün indeksləndiyindən əmin ola bilərsiniz. Bu fayl, saytdakı səhifələrin tam siyahısını təqdim etdiyi üçün, hansı səhifələrin axtarış motorları tərəfindən aşkar edilmədiyini və ya səhv verildiyini daha asan izləmək olar.
5. İstifadəçi Təcrübəsini Yaxşılaşdırmaq: 404 səhvlərini azaltmaq yalnız SEO baxımından deyil, həm də istifadəçi təcrübəsi baxımından vacibdir. Saytınızda 404 səhvinə rast gələn istifadəçilərin həmin səhifədən başqa səhifələrə yönləndirilməsi və ya axtarış qutusunun görünür yerdə olması onlara axtardıqları məlumatı daha asan tapmağa kömək edir. Beləliklə, ziyarətçilər saytınızı tərk etmək əvəzinə, saytda daha çox vaxt keçirə bilər.

Bu üsullarla, saytınızdakı 404 xətalarını mütəmadi olaraq yoxlaya və onları tez bir zamanda düzəldə bilərsiniz. Bu, həm istifadəçi təcrübəsini yaxşılaşdırır, həm də saytınızın SEO performansını artırır.